Η ιστορία ενός κόσμου που χάνεται, που χάθηκε. Κι ο κόσμος εκείνος, τις πιο ενδιαφέρουσες σελίδες της ιστορίας του, τις έγραψε στους καφενέδες! Εδώ διαδραματίζονταν όλα, από τους ξεσηκωμούς του λαού μέχρι τις εργατικές διεκδικήσεις τους.
Τα παλιά καφενεία υπήρξαν και ήταν ένα μεγάλο κομμάτι του πολιτισμού και της παράδοσής μας όχι μόνο στο Καϊμακλί αλλά σε ολόκληρη την Κύπρο. Δεν αποτελούν υπόθεση γραφικότητας. Πρόκειται για την αποτύπωση του πολιτισμού μας διά μέσου αυτών των γοητευτικών και πολυλειτουργικών χώρων, που συγκροτούν ένα κύριο συνδετικό συστατικό του κοινωνικού γίγνεσθαι σε κάθε τόπο μέχρι και σήμερα.
Από τις πόρτες τα παράθυρα και τα δάπεδα μέχρι τις επιγραφές τους τα έπιπλα τα υλικά, τα χρώματα, συγκροτούν στην ουσία ατμόσφαιρες οικίες για τους παλιότερους και γοητευτικές για τους νεότερους. Πρόκειται στην ουσία για συγκεκριμένους κώδικες που παρέμεναν σταθεροί για δεκαετίες και σηματοδοτούσαν την καθημερινότητα θαμώνων και περαστικών.
Χώρος ζωντανός και πολύβουος, ειδικά τις Κυριακές μετά την λειτουργία, που τα πάντα ήταν εν κινήσει, βαβούρα από τις κουβέντες, τις διαφωνίες των πελατών αλλά και τόπος όπου όλοι απολάμβαναν μερακλίδικο καφέ, λουκούμι, μαχαλεπί, και από το 1938 τη γκαζόζα του Ουράνιου(είδος αναψυκτικού).
Καφενεία, που σήμερα άλλα ανακαινίστηκαν και άλλα ξεφτίζουν στο χρόνο, κρυμμένα σε πλατείες, σοκάκια ή ακόμα ολοφάνερα σε κεντρικότατα σημεία και που κανείς όμως νεώτερος δεν τα υποψιάζεται.
Στο Καϊμακλί υπήρχαν καφενεία από τον καιρό της τουρκοκρατίας. Με την άφιξη των άγγλων στο νησί οι καϊμακλιώτες κτίζουν χώρους, που να είναι λειτουργικοί για καφενεία, στις πλατείες και τους κύριους δρόμους του χωριού. Διασώθηκαν από το πέρασμα του χρόνου τα έξι πρώτα καφενεία τα κτήρια των οποίων υπάρχουν μέχρι σήμερα. Αυτά ήταν ο «πλάτανος», με καφετζή το Νεοκλή, το καφενείο του Κούσπετρη , του Μάειρα, του Ττοουλή, του Τσαπατή της εκκλησίας (Α.Βαρβάρας) και του Κάσατρου.
Το πρώτο καφενείο «ο πλάτανος» βρίσκεται στην πλατεία του χωριού στη μέση της οποίας υπήρχε μεγάλος πλάτανος μέχρι το 1985 οπόταν και κάποιοι ανεγκέφαλοι τον απέκοψαν. Είναι στο μέσο της οδού Μακαρίου του Γ΄ (αρ. 96 Α ) και της οδού Λαρίσσης. Το καφενείο είχε αναπαλαιωθεί και μέρος του στέγαζε την Τράπεζα Κύπρου. Σήμερα ξαναλειτουργεί σαν καφενείο με το ιστορικό του όνομα «ο πλάτανος».
Σε απόσταση 200 μέτρων από τον «πλάτανο» και γωνιακό επι των οδών Μακαρίου του Γ (127) και Βασιλέως Παύλου ήταν το καφενείο του Κούσπετρη (1925-1950). Το κτήριο αναπαλαιώθηκε με την οργανωμένη αναπαλαίωση του παλαιού πυρήνα του Καϊμακλίου από τον Δήμο Λευκωσίας 2011-2013 και σήμερα επαναλειτουργεί σαν καφενείο καφετερία με άλλο όνομα.
Το καφενείο του Μάειρα βρισκόταν 80 μέτρα περίπου πιο κάτω από του Κούσπετρη , πάλι στην οδό Μακαρίου του Γ .
Το καφενείο του Τσαπατή βρισκόταν στην πλατεία της Αγίας Βαρβάρας επι της οδού Γρίβα Διγενή και Αγίας Βαρβάρας. Λίγο πιο κάτω (στη Γρίβα Διγενή) υπήρχε ακόμα ένα καφενείο-ταβέρνα αυτό του Κάσαρτου.
Επόμενο το καφενείο του Ττοουλή που βρισκόταν σε ένα χαμηλό σπιτάκι, κυριολεκτικά στη μέση του δρόμου εκεί που χωρίζει η Βασιλέως Παύλου (αρ.39) με την Διογένους. Σήμερα, μετά την αναπαλαίωση του Δήμου 2011-2013 (και του ιδιοκτήτη) χρησιμοποιείτε ως κατοικία. Αυτό το καφενείο του Ττοουλή (Χριστόδουλου Βιολάρη) παρέμενε κλειστό για σχεδόν 40 χρόνια. Ο ιδιοκτήτης του μπροστά από την είσοδο είχε φυτέψει μια ροδιά, σύμβολο για πολλούς καϊμακλιώτες δύναμης μακροζωίας και ελπίδας. Η ροδιά αυτή παρότι δεν είχε καμιά φροντίδα ρίζωσε και διατηρείτε στη ζωή μέχρι σήμερα δίνοντας στους περαστικούς ελπίδα με το φύλλωμα της τα άνθη της και τους καρπούς της.
ο 1938 προστέθηκε ακόμα ένα καφενείο του Χριστόδουλου Ποντικίδη που ήταν μια γραφική καλύβα και βρισκόταν στο τέρμα της οδού Μακαρίου του Γ και Αγίου Ιλαρίωνος. Ο ιδιοκτήτης του το ονόμασε Βόρειο Πόλο, γιατί ήταν πολύ απομακρυσμένο από το υπόλοιπο χωριό, αλλά και γιατί τους χειμερινούς μήνες φυσούσαν βοριάδες εκεί. Το όνομα της η περιοχή Βόρειος Πόλος το έχει πάρει από το όνομα αυτού του καφενείου! Αργότερα το καφενείο μεταφέρθηκε απέναντι, στη σημερινή του θέση. Το καφενείο συνεχίζει να λειτουργεί μέχρι σήμερα ! Μετά το 1940 έγιναν άλλα έξι νέα καφενεία. Αυτά ήταν του Νιόνιου , του Ζαχαρή( Σήμερα στον ίδιο χώρο λειτουργεί παραδοσιακό καφενείο με το όνομα «πλατεία»), του Μουχτάρη, το κέντρον Αμπελόκηποι, το καφενείο «Πρόδρομος» (λειτουργεί μέχρι σήμερα), και το Πάνθεον του Περατόπουλου.
Σήμερα τα σύγχρονα καφενεία διαφέρουν αρκετά από εκείνα τα καφενεία, τόσο στην μορφή όσο και στη λειτουργία. Το παραδοσιακό καφενείο ήταν τότε το κέντρο πολιτισμού του τόπου στον οποίο βρισκόταν, αποτελούσε ένα ζωντανό κύτταρο. Η έκφραση «σε χάσαμε από το καφενείο», σήμαινε ουσιαστικά ότι «σε χάσαμε από την κοινωνική ζωή». Άλλωστε, εκεί έδιναν παραστάσεις οι καραγκιοζοπαίχτες, εκεί γίνονταν οι προεκλογικές ομιλίες, ενώ το τάβλι, τα τυχερά παιχνίδια, το τσιγάρο και η εφημερίδα είχαν πάντα πρωταγωνιστικό ρόλο. Επίσης στα καφενεία η σιωπηρή απαγόρευση της παρουσίας των γυναικών ήταν ένας απαράβατος άγραφος νόμος. Ακόμη και στις μέρες μας όμως τα λίγα εναπομείναντα παραδοσιακά καφενεία, ιδιαίτερα σε χωριά, είναι ανδροκρατούμενα.
Οι αναφορές των ιστορικών καφενείων είναι από το βιβλίο του Γ.Ν.Καντζηλάρη «Το Καϊμακλί μέσα από το πέρασμα του χρόνου».
πηγή:
